Trở về từ khóa thiền Vipassana10 ngày, tôi mất cả ngày với tâm trạng bần thần vì nhớ khung cảnh yên tĩnh, nhớ những cơn mưa rừng cuối tháng 8, nhớ tiếng kêu ‘tắc kè’… cùng những con người cho đi mà không màng sự báo đáp, thậm chí đến lời cảm ơn cũng không muốn nhận; và trong lòng như muốn níu kéo trở lại một không gian chỉ dành riêng cho thế giới nội tâm của mình. Tâm trạng này giống với tâm trạng nhớ nhà khi lần đầu tiên tôi xuống thành phố học, bịn rịn, tiếc nuối và những giọt nước mắt lặng lẽ rơi vì không muốn xa những con người nơi đó. Tôi không nghĩ chỉ trong 10 ngày mà tôi lại nặng lòng với nơi này đến thế. Đúng là “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở, khi ta đi đất đã hóa tâm hồn!”. Khi con người trở về với chính mình, trở về với sự lặng yên vốn có, cách xa thế giới ồn ào, náo nhiệt; và sau cánh cổng trắng của trường thiền, mỗi người đều phải tự khám phá chính mình, bên ngoài nhìn vào tưởng như rất cô tịch, nhưng không, đằng sau sự tĩnh lặng đó ai cũng có cả một thế giới nội tâm phong phú, sống động những xúc cảm, những hoài niệm và cả những viễn cảnh tương lai. Thật sự, khi thôi không tiếp xúc với bên ngoài, tôi mới có cơ hội sống trong thế giới nội tâm của mình, mới có cơ hội hiểu rõ hơn chính mình, yêu thương bản thân mình nhiều hơn.

Trước khi đến với khóa thiền, cuộc sống của tôi rơi vào khủng hoảng với những vướng mắc, bế tắc trong cuộc sống mà tôi mãi hoài vật lộn với chính mình, đến mức độ thời gian biểu và đồng hồ sinh học của tôi bị đảo lộn hoàn toàn, tôi không bao giờ có thể ngủ trước 4h sáng, ăn uống cũng chỉ là cầm hơi. Và tất nhiên, hậu quả đến rất nhanh trên chính sức khỏe của tôi, sẽ không thể ngờ với cơ thể dưới 30 tuổi mà lại nhiều bệnh đến thế. Mọi thứ như dồn nén đến mức tôi đã từng nghĩ giá như mình không thở nữa thì chắc sẽ được giải thoát. Đến với khóa thiền như là một chuyến đi định mệnh, chuyến đi giúp tôi thay đổi, chuyến đi giúp tôi được Giải thoát mà không phải ngưng thở. Những trải nghiệm trong 10 ngày, tôi không thể nói hết ra được nhưng tôi muốn chia sẻ những giá trị giúp bản thân tôi thay đổi. 

Đầu tiên hết là việc tuân thủ quy định giờ giấc một cách nghiêm túc đã giúp tôi lấy lại được nhịp sống sinh học có lợi cho sức khỏe của mình. “Giờ nào việc đó” nghe thì có vẻ đơn giản nhưng nếu chỉ cần làm được điều này trong mọi việc thì chắc chắn tôi sẽ không bị rơi vào những bế tắc như thế. Vì con người ta cứ thường tiếc nuối cho những gì đã qua, lo lắng cho tương lai mà quên mất minh đang sống với hiện tại.

Tiếp theo đó là bài học về “Kẻ thù của đời người là chính bản thân mình” và “Chiến thắng  chính mình là chiến công oanh liệt nhất”. Có nhắm mắt mới thấy, việc nắm bắt Hơi thở thôi đã là cả một quá trình gian nan chứ đừng nghĩ đến sự tỉnh giác nhận biết từng Cảm thọ, vì những Vọng niệm cứ trồi lên từ Vô thức chi phối tâm chúng ta mạnh mẽ vô cùng. Nên việc quan sát được Hơi thở đã có thể được coi như một chiến thắng rồi. Và theo hiểu biết của tôi thì Thiền mang lại rất nhiều lợi ích cho mình, nhưng tôi vẫn bán tín bán nghi lời Sư Cô nói rằng Thiền theo con đường Giới – Định – Tuệ có thể giúp chúng ta thanh lọc Thân – Tâm giải thoát. Vì những ngày đầu tôi chỉ thấy Thân mình đau nhức khắp nơi, tôi chấp nhận việc Thân tôi được thanh lọc, nhưng còn Tâm thì không mấy tin. Chỉ đến khi thực hành Thiền Tuệ, quán chiếu toàn thân tôi bỗng thấy một sự ấm ức và bức bách về cảm xúc trào ra đến khóc không dừng lại được, nhưng lại không biết vì nguyên nhân gì, khi nghe sư Cô giải thích đó là những dồn nén của Tâm được giải tỏa, tôi mới bừng tỉnh và nhận thấy đúng là giải tỏa được thật, vì tôi thấy lòng mình nhẹ bẫng và thực sự tìm được sự thanh thản trong tâm. 

Và cuối cùng là giá trị về Tình thương yêu vô điều kiện (vô ngã, vị tha). Dù không muốn công nhận nhưng tôi cũng phải đồng ý một điều là trong tất cả mọi mối quan hệ từ ba mẹ, người thân trong gia đình, người yêu, bạn bè, đồng nghiệp… tôi cũng đều vô thức đặt những điều kiện vào họ, và họ phải thỏa mãn những điều kiện nhất định trong từng mối quan hệ đó thì tôi mới hài lòng. Còn không thì tôi sẽ buồn, thất vọng và nếu có thể từ bỏ được tôi cũng sẽ từ bỏ, nhưng lại là trong đau khổ. Giờ dưới sự hướng dẫn của Sư Cô, tôi mới nhận thấy mình quá ích kỷ, nhất là đối với công ơn sinh thành và dưỡng dục trời bể của ba mẹ. Họ đã yêu thương tôi vô điều kiện nhưng tôi lại đáp trả những yêu thương đó, những vất vả đó, những giọt nước mắt, và cả những giọt máu đó bằng một thái độ coi đó là điều đương nhiên và là trách nhiệm của họ đối với tôi. Đã chưa một ngày báo đáp được cho cha mẹ, tôi lại buông thả với chính ước mơ và cuộc sống của mình, không biết cố gắng và không có trách nhiệm với cuộc đời mình, lại làm họ phải mỏi mòn vì tôi. Tôi hi vọng những giọt nước mắt này không phải quá muộn màng và phải kịp làm cho ba mẹ được sống vui vẻ, hạnh phúc trước khi cái sự Vô thường mang họ đi xa. 

Chắc chắn một điều rằng tôi sẽ quay lại nơi đây, vì đây là nơi giúp tôi sống thật, sống đúng với giá trị làm một con người có ích cho chính mình, gia đình và xã hội.

Trang Phạm

TS khóa thiền tháng 8/2016